Program adaptacyjny dla uczniów kl. I
Szkoły Podstawowej im. Bł. Karoliny Kózkówny
w Rozdzielu
Rok szkolny 2022/2023
Dziecko rozpoczynające naukę w szkole musi przystosować się do nowej rzeczywistości w jakiej ma funkcjonować. Stawia się mu duże wymagania, oczekuje samodzielności, podporzadkowania regułom życia szkolnego, uczestnictwa w życiu klasy. To w jakim stopniu zdoła przystosować się do nowej sytuacji i aktywnie, bez napięć działać, może mieć wpływ na kształt jego osobowości, na sposoby radzenia sobie z trudnościami w dalszym życiu. Jeżeli dziecko nie wykształci umiejętności przezwyciężania trudności oraz nie sprosta wymaganiom i oczekiwaniom stawianym przez szkołę, dalsza adaptacja może być skazana na niepowodzenie.
Podjęcie nauki jest okresem przełomowym w życiu dziecka. Zmieniają się proporcje między podstawowymi jego formami działalności: zabawą, nauką, pracą. Nauka przybiera postać pracy umysłowej, natomiast udział zabawy stopniowo maleje. Z tych powodów dziecko przychodzące do szkoły musi spełnić określone wymagania rozwojowe, które określa się pojęciem dojrzałości szkolnej.
Współczesna szkoła musi być dostosowana do potrzeb i możliwości dziecka. Musi dostrzec wielkie zróżnicowanie doświadczeń, możliwości i oczekiwań dzieci stojących u jej progu. Każdy nauczyciel szuka takich rozwiązań, aby jego uczeń już od pierwszych dni pobytu w szkole czuł się bezpiecznie, swobodnie i chętnie do niej przychodził. Z tą myślą został ułożony program adaptacyjny, który ma pomóc dziecku w zaaklimatyzowaniu się w nowym środowisku i sprostaniu wymogom współczesnego świata, który oczekuje na ludzi aktywnych, kreatywnych , otwartych na zmiany.
Cel główny programu:
Głównym celem jest umożliwienie dzieciom rozpoczynającym naukę w szkole sprawnego rozwiązywania trudności związanych z podejmowaniem nowych ról oraz stworzenie przyjaznej atmosfery.
Cele szczegółowe:
- Poprawa społecznego i emocjonalnego funkcjonowania ucznia poprzez nawiązywanie dobrych kontaktów z rówieśnikami i dorosłymi;
- Uczenie się pozytywnego patrzenia na siebie i otoczenie;
- Zmniejszanie napięć i niepokojów związanych z nowa sytuacją szkolną;
- Zachowanie tolerancji i akceptacja odmienności drugiego człowieka;
- Budowanie poczucia własnej wartości;
- Tworzenie atmosfery poczucia bezpieczeństwa, wspólnej zabawy oraz pozytywnego nastawienia do szkoły;
- Włączenie rodziców do wspólnego procesu wychowawczego oraz czynnego udziału w życiu klasy i szkoły;
- Współpraca z przedszkolem dążąca do zbudowania pomostu pomiędzy doświadczeniami przedszkolnymi i szkolnymi;
- Dostosowanie do potrzeb dzieci warunków lokalowych i poszerzenie bazy dydaktycznej.
Przewidywane osiągnięcia
Uczeń:
– czuje się bezpiecznie w szkole
– potrafi współdziałać w zespole
– swobodnie porusza się po budynku szkolnym
– wie jak funkcjonuje szkoła
– jest pozytywnie nastawiony do nowego środowiska
– uświadamia sobie, że pobyt w szkole może być dla niego ciekawą zabawą oraz formą radosnego działania i nauki
– wie, że każdy jest inny i ma do tego prawo
– jest akceptowany
– szanuje nauczyciela i kolegów w klasie
– umie słuchać innych
Czas realizacji zależy od potrzeb indywidualnych każdego dziecka.
Intensyfikacja działań adaptacyjnych przypada na wrzesień i październik i zakończona jest pasowaniem na ucznia.
Zajęcia codzienne rozpoczynają się ćwiczeniami adaptacyjnymi, które trwają przez cały rok szkolny i zostały ułożone według bloków tematycznych:
BLOK I – przełamanie onieśmielenia i wzajemne poznawanie siebie;
BLOK II – radzenie sobie ze stresem;
BLOK III – wzmacnianie poczucia własnej wartości;
BLOK IV – rozwijanie twórczości i doskonalenie komunikacji
Metody:
- Obserwacje
- Pokaz
- Metody oparte na słowie
– rozmowa
– dyskusja
– objaśnienie
* Metody czynne – oparte na działalności dzieci
– metoda samodzielnych doświadczeń
– metoda kierowana własną działalnością dziecka
– metoda zadań stawianych dziecku
– metoda ćwiczeń
* Metody interaktywne
– burza mózgów
– krąg
– gry dramowe
Formy:
– zbiorowa
– grupowa
– indywidualna
Przykładowy zestaw ćwiczeń adaptacyjnych:
BLOK I –Przełamanie onieśmielenia i wzajemne poznawanie się.
Wspólne powitanki w kręgu.
Pomnik grupy.
Powiedz imię.
Piłka w grze.
Niedokończone zdania. Jestem wesoły, gdy…
Jestem smutny, gdy…
Blok II – Radzenie sobie ze stresem.
Gazetowe buzie. Dzieci porównują uczucia z powycinanych twarzy z gazet. Odgadują charakterystyczne znaki.
Siedmiomilowe buty. Każdy uczestnik mówi, gdzie i dlaczego chciałby się znaleźć, gdyby miał siedmiomilowe buty.
Wydychamy stres. Uczniowie naśladują zrywanie jabłek. Sięgając oburącz do wyimaginowanej gałęzi, wdychają przez nos powietrze. Zrywają jabłko, następnie wkładają je do skrzyni wydychając ustami powietrze.
Opisujemy uczucia. Uczniowie wybierają sobie jakieś uczucie, np. radość, strach, smutek,, złość i starają się je opisać:
– Jak wygląda?
– Jaki ma kolor?
– Jaki wydaje dźwięk?
BLOK III –Wzmacnianie poczucia własnej wartości.
Myśl pozytywnie. Uczniowie kończą zdanie: Jestem grzeczny, bo…;
Jestem ważny dla ….; Mogę być dobrym przyjacielem, gdyż …;
Jestem dobrym kolegą, bo …; Jestem uczynny, ponieważ … .
Francuzka poczta. Puszczamy pocztę i dzieci rysują dla innych coś miłego.
Kalambury. Dzieci gestem lub mimiką próbują pokazać sobie jakąś informację.
Pasażerowie statku. Uczniowie wyobrażają sobie, że są pasażerami statku. Prowadzący wyjaśnia znaczenie komend:
– na prawą burtę- wszyscy biegną na prawa stronę
– na lewa burtę – wszyscy biegną na lewą stronę
– na rufę – do tyłu
– sztorm – łapią się za ręce
– kapitańskie tango – tańczą w rytm muzyki w parach.
BLOK IV –Rozwijanie twórczości i doskonalenie komunikacji
Bank rymów. Dziecko podaje wyraz związany z humorem, śmiechem, a wszyscy szukają do niego rymu.
Skojarzenia. Co przychodzi wam do głowy, gdy powiem wyraz, np. szkoła, kwiatek, przyjaciel…..
Zdanie w różnych intonacjach. Podajemy zdanie, np. Wczoraj była ładna pogoda. Uczniowie wypowiadają to zdanie w różnej intonacji, np. ze złością, z radością, z zazdrością, itp.
Królestwo zwierząt. Każdy wybiera i przedstawia zwierzę, do którego, wg siebie jest podobny. Wszyscy zgadują jakie to zwierzę, czym się charakteryzuje i dlaczego ta osoba je wybrała.
Współpraca z rodzicami
– Organizacja spotkań z rodzicami – zapoznanie z programem adaptacyjnym;
– Dostarczanie rodzicom swoich uczniów wiedzy na temat prawidłowości rozwojowych, nowoczesnych środków i technik uczenia się, także z zastosowaniem najnowszych technologii, metod wychowawczych, w tym rozwijania i wzmacniania samokontroli, budowania kompetencji dziecka, wzmacniania u dziecka poczucia własnej wartości i własnej skuteczności;
Uświadamianie rodzicom zagrożeń współczesności.
Ewaluacja programu
– Obserwacja ucznia i analiza jego prac;
– Rozmowy z dziećmi;
– Rozmowy z rodzicami na spotkaniach grupowych i indywidualnych.
Wyniki ewaluacji zostaną przedstawione na spotkaniu zespołu samokształceniowego edukacji wczesnoszkolnej.
